حکم خواندن سنن در سفر
آیا در مسافرت سنت ها را باید خواند یا نه؟
خواندن سنن در سفر نزد ائمه تفصیلاتی دارد. البته نزد غیرمقلدان و سلفی های امروزی سنن در سفر جایگاهی ندارد.این،پوچ و بی اصل است! حتی نزد بعضی از آنان این ذهنیت به جایی رسیده که خواندن سنن در سفر خلاف سنت است! امّا این صحت ندارد.تمام ائمه علیهم الرّضوان متفق اند که در سفر سنّت ها خوانده شوند.
خواندن نماز های سنت در سفر از خود رسول الله ص به روایت صحیح و از صحابه ثابت و مروی است.
سنن ابی داؤد ۱۷۲/۱سنن ترمذی ۱۲۳/۱زاد المعاد ۱۳۴/۱اعلاء السنن۲۹۰/۷مؤطا مالک۱۳۴
امام ترمذی در سنن خویش و علامه بنوری در معارف السنن و بقیه در این مورد خوب توضیح داده اند.
جهت اطلاعات بیشتر: بهفتاوای هندیه۱۳۹/۱ بحرالرائق۱۳۰/۱رد المحتار۵۸۵/۱
مراجعه کنید.حدیثی که در خصوص ترک سنّت در سفر آمده است ،فقط حدیث ابن عمر رضی الله عنه است:
روی عن ابن عمر رضی الله عنه أن النّبی صلی الله علیه و سلم کان لا یتطوَّعُ فی السَّفر قبل الصلاة و لا بعدها…
سنن ترمذی،باب ما جاء فی التطوع فی السفر. شماره۵۵۰و خود روایات او معارض هستند.
بعد از حدیث مذکور چنین آمده است:و روی عنه (ای عن ابن عمر) عن النبی صلی الله علیه و سلم کان یتطوع فی السفر.و ایضا عن ابن عمر رضی الله عنه:قال صلّیتُ مع النبی صلی الله علیه و سلم الظهر فی السفر رکعتین،و بعدها رکعتین…قال ابوعیسی:هذا حدیث حسن،حدیث شماره ۵۵۱،حواله ی مذکور.و روی عنه عن النبی صلی الله علیه و سلم: أنه کان یتطوع فی السفر، حواله مذکور.و ایضا: عن ابن عمر رضی الله عنه قال: سافرت مع رسول الله صلی الله علیه و سلم فصلّیت معه فی الحضر و السفر …و فی السفر الظهر رکعتین و بعدها رکعتین، والعصر رکعتین، والفجر رکعتین و قبلها رکعتین…المعجم الکبیر للطبرانی.و عملش با این حدیث (حدیث ترک سنت) مخالف است گاهی فتوا میداد که در سفر سنت ها خوانده نشوند و خودش هم نمی خواند.حضرت مجاهد رحمه الله می گوید: در چند سفر با او همسفر بودم سنت ها را ترک نمی کرد.عملش با قولش معارض است. خواندن سنت در سفر از چندین صحابه ثابت است.
حضرت براء بن عازب رضی الله عنه می گوید:عن براء بن عازب رضی الله عنه قال: سافرت مع رسول الله صلی الله علیه و سلم ثمانیة عشر سفرا فلم ارهُ ترک الرکعتین قبل الظهر.جامع المسانید و السنن ج۲ش۶۷۳ أخرجه احمد فی مسنده.خود امام ترمذی از امام بخاری در مورد همین حدیث پرسیدند،امام بخاری در جواب فرمودند که:این حدیث حسن است. روش غیرمقلدان به گونه ایست که هر مسأله ای که آسانتر باشد به همان عمل می کنند…خلاصه چون احادیث در این مورد مختلف اند أئمه أربعه رحمهم الله تطبیق و توضیحی در این مورد ارائه فرمودند و آن اینکه:مسافر از چهار حال خارج نیست:
۱)-سواری از خود اوست یا در اختیار اوست و کارش هم فوری و ضروری نیست در این صورت سنت ها را بخواند و حکم سنت را دارند نباید سنت ها را ترک کند خصوصا سنت های نماز صبح را.
۲)-اگر سواری از کسی دیگر است و صاحب سواری عجله دارد به طوری که اگر وی به خواندن سنت مشغول شود راننده وی را رها کند و میرود یا ناراحت میشود در این صورت سنت ها را نخواند. در این صورت خواندن سنت ها از او ساقط میگردد و از نخواندن آنها گنهکار نمیشود اما اگر بر سواری با اشاره بخواند افضل است.
فتاوای منبع العلوم۱۷۱/۵
درس ترمذی ۳۳۶/۲
۳)-سومین حالت، آنست که برایش حادثه ای اورژانسی پیش آمده و عجله دارد که هر چه سریعتر به محل حادثه برسد در این صورت هم ترک کردن سنت ها جائز است حتی اگر حضور وی آنجا ضروری است نخواندن سنت ها برای او سنّت است .
۴)-شخصی به شهری رفته و آن جا چند روزی اسکان گرفته او باید سنت ها را بخواند زیرا وی در حالت حرکت نیست و هیچ گونه ناراحتی و مزاحمتی و عذری ندارد.
فتاوای محمودیه ج۷ ص۵۱۴-۵۱۷٫
