تعریف صحیح تقلید

غیرمقلدین می گویند:تقلید یعنی اطاعت از درست و نادرست بدون کسب دلیل. ابن عثیمین در کتاب خود اساس الاصول من علم الاصول  می گوید:تقلید در لغت گردن بندی را به دورگردن انداختن و دراصطلاح یعنی :ازفردی که گفته اش حجت و دلیل نیست پیروی نمودن ، از این که گفتم (گفته اش حجت و دلیل نیست)پیروی از رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم ، پیروی از اجماع و پیروی از صحابه اگر بگوییم که اقولشان حجت است از معنای تقلید بیرون شد زیرا به هیچ یک از اینها تقلید گفته نمی شود زیرا در پیروی از اینها اتباع و پیروی از دلیل وحجت است

جواب :

تقلید از باب تفعیل ومصدر است یعنی پیروی کردن ، دنباله روی کردن وبه معنای اتباع واقتدا هم هست.۱

حال سوال در تعریف شماست که از تقلید کردید؟بر چه اساسی تقلید را اینگونه تعریف کردید؟

دلیل شما چیست؟

التقلید اتباع الغیر علی ظن أنه محق  بلانظرفی الدلیل.۲

درکتاب الاقتصاد صفحه ی  ۵/ ، تقلیدیعنی محض قول کسی را را بنابر حسن ظن پذیرفتن که ایشان موافق به دلیل نظر میدهند وعدم تحقق دلیل از او.

وشما که تقلید را مذموم میدانیدبرای تعریف تقلید چه طور از شیخ ابن عثیمین تقلید می کنید؟

ابن عثیمین خداست یا رسول که از او  تقلید کرده اید؟

غیرمقلدین ابن تیمیه مقلد حنبلی مذهب را منصوب به خود میکنند…حال بهتر است مشروعیت تقلید را از ابن تیمیه بشنویم  علامه ابن تیمیه می گوید:والذی علیه جمهورالامة أن اﻹجتهاد جائزفی الجملة،والتقلید جائزفی الجملة ﻻیوجبون اﻹجتهاد على کل احد ویحرمون التقلیدالتقلید ولایوجبون التقلید على کل احد ویحرمون اﻹجتهاد وأن اﻹجتهاد جائز للقادرعلى اﻹجتهاد والتقلید جائز للعاجز عن اﻹجتهاد. ۳

ترجمه: ابن تیمیه رح می گوید: دیدگاه جمهورامت این  است که درکل اجتهادوتقلید جایزاند ،البته اجتهاد را برهرفردی واجب قرارنمی دهندوتقلیدرا برهرشخصی حرام نمی کنند وتقلیدرابرهرکسی لازم نمی دانندواجتهادربرهرکسی حرام نمی کنند .

وآن کسی که قدرت وتوانایی اجتهاد را دارد اجتهادبرای اوجایز است وکسی که (ازدریافت واستنباط مسایل)عاجزوناتوان است تقلید برای اوجایز می باشد..

نیز علامه ابن تیمیه می گوید :  ولا یخلو أمرالداعی من امرین :اﻷول أن یکون مجتهدا أو مقلدا فالمجتهد ینظرفی تصانیف المتقدمین من القرون الثلاثة ثم یرجح ماینبغی ترجیحه ،الثانی :المقلد یقلدالسلف ، اذالقرون المتقدمة أفضل ممابعدها. ۴

ترجمه: دعوتگر دین ازدوحال خالی نیست:یا مجتهد است یا مقلد.

کارمجتهد این است که تصانیف متقدمین وگذشتگان قرون ثلاثه را موردبررسی قرارداده قول راجح را برمی گزیندومقلد ازسلف وگذشتگان تقلید می نماید زیرا افراد صده های نخست از انسانهای بعدی (که درشرالقرون هستند) افضل وبهتراند.

حال از غیر مقلدان میپرسم  آیاشما مجتهد هستید؟ یا مقلد؟

به قول علامه اقبال لاهوری:

نقش بردل معنی توحید کن/   چاره ی کارخود از تقلید کن

اجتهاد اندر زمان انحطاط /   قوم را هم همی پیچد بساط

زاجتهاد عالمان کم نظر /   اقتدا بر رفتگان محفوظ تر

عقل آبایت هوس فرسوده نیست /  کار پاکان از غرض الوده نیست

فکرشان ریسد همی باریکتر/ ورع شان با مصطفی نزدیکتر

تنگ نظر بر ما رهگذاردین شدست/هرلئیمی رازدار دین شدست

ای که از اسرار دین بی گانه ای   / بایک آیین ساز اگرفرزانه ای.

———————————————————————————————

۱٫منجدالطلاب ص۴۵۶

۲٫النامی شرح حسامی صفحه ی ۱۹۰

۳٫مجموعه الفتاوى ۲۰/۱۱۳

۴٫مجموعة الفتاوى ج۲۰ص۹مکتبه العبیکان